ความสิ้นอาสวะเล่า เราแลเป็นผู้มีจิตตั้งมั่นดีแล้ว ในสติปัฏฐานทั้ง 4 ไฉน
เราจะไม่พึงปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า เราแลเป็นผู้ปรารภความเพียร ฯ ล ฯ
ไม่ทอดธุระในกุศลธรรม ไฉนเราจะไม่พึงปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า เรา
แลเป็นผู้มีปัญญา ฯ ล ฯ ให้ถึงความสิ้นทุกข์โดยชอบ ไฉนเราจะไม่พึง
ปรารถนาความสิ้นอาสวะเล่า.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล
ย่อมปรารถนาความสิ้นอาสวะ.
จบทุติยปัตถนาสูตรที่ 6

อรรถกถาทุติยปัตถนาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในทุติยปัตถนาสูตรที่ 6 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อุปรชฺชํ ได้แก่ความเป็นอุปราช.
จบอรรถกถาทุติยปัตถนาสูตรที่ 6

7. อัปปสุปติสูตร

ว่าด้วยคนหลับน้อยตื่นมาก 5 จำพวก

[137] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย คน 5 จำพวกนี้ ย่อมหลับน้อยตื่น
มากในราตรี 5 จำพวกเป็นไฉน คือ สตรีผู้คิดมุ่งถึงบุรุษ 1 บุรุษผู้คิดมุ่ง
ถึงสตรี 1 โจรผู้คิดมุ่งลักทรัพย์ 1 พระราชาผู้ทรงบำเพ็ญพระราช-
กรณีย์ 1 ภิกษุผู้คิดมุ่งถึงธรรมที่ปราศจากสังโยชน์ 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย คน 5 จำพวก นี้แล ย่อมหลับน้อยตื่นมากในราตรี.
จบอัปปสุปติสูตรที่ 7

อรรถกถาอัปปสุปติสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในอัปปสุปติสูตรที่ 7 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ปุริสาธิปฺปายา ความว่า มีความประสงค์ในบุรุษเกิดขึ้น
ด้วยอำนาจอสัทธรรม คือ พอใจผู้ชาย. บทว่า อาทานาธิปฺปาโย ความว่า
โจรมีความประสงค์จะขะโมยเอาอย่างนี้ว่า บัดนี้ เราจักขะโมยเอาได้ บัดนี้
ขะโมยไม่ได้. บทว่า วิสญฺโญคาธิปฺปาโย ความว่า ภิกษุเป็นผู้มุ่งพระ
นิพพานอย่างนี้ว่า เราจักบรรลุพระนิพพานในบัดนี้.
จบอรรถกถาอัปปสุปติสูตรที่ 7

8. ภัตตาหกสูตร

ว่าด้วยองค์ของช้างต้นกินจุและของภิกษุฉันมาก

[138] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ช้างของพระราชาประกอบด้วยองค์
5 ประการ เป็นช้างกินจุ ขวางที่ ขี้มาก เป็นที่เต็มจำนวนนับ ถึงความ
นับว่าเป็นช้างทรง องค์ 5 ประการเป็นไฉน คือ ช้างของพระราชาเป็นสัตว์
ไม่อดทนต่อรูป 1 ไม่อดทนต่อเสียง 1 ไม่อดทนต่อกลิ่น 1 ไม่อดทน
ต่อรส 1 ไม่อดทนต่อโผฏฐัพพะ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ช้างของพระราชา
ประกอบด้วยองค์ 5 ประการนี้แล เป็นช้างกินจุ ขวางที่ ขี้มาก เป็นที่
เต็มจำนวนนับ ถึงความนับว่าเป็นช้างทรง.